آیا طالبان از نظر مذهبی یک گروه افراطی است؟ آیا نظام طالبان از لحاظ سیاسی دولتی سازش‌پذیر است که تصویری درخشان و جذاب از اسلام بازتاب می‌دهد؟ آیا مردم افغانستان به‌ویژه جوانان و زنان می‌توانند اصالت و فرهنگ خود را در تنگنای ذهنیت و فرهنگ طالبانی قابل‌پذیرش بدانند؟

در اینجا نمی‌خواهم به رسوایی سیاسی و اخلاقی آمریکا بپردازم که کشور و مردم افغانستان را به دست گروهی سپرد که قرائت و برداشت آن از اسلام و فرهنگ والای آن در نهایت تاریکی و بسیار متحجرانه است و اسلام از آن‌ها بیزار است. اما صحنه دردناک فرودگاه کابل که شهروندان درمانده افغانستان برای فرار از وحشت این گروه خود را به چرخ‌ هواپیماهای نظامی آمریکا آویزان می‌کردند، هرگز از حافظه تاریخ بشر پاک نمی‌شود.

در سال ۲۰۰۱، ایالات متحده در واکنش به حمایت طالبان از القاعده و پناه دادن به اسامه بن لادن، رهبر آن سازمان، که مسئول حملات ۱۱ سپتامبر شناخته می‌شد، رژیم طالبان را سرنگون کرد. سپس گروهی از سیاست‌مداران افغانستانی قدرت را در دست گرفتند؛ اما در نهایت به دلایل متعدد داخلی و خارجی، نتوانستند تحولی سیاسی ایجاد کنند که به برقراری صلح و آرامش پایدار در کشور منجر شود.

هرچند نظام جمهوری افغانستان در فرجام با شکست مواجه شد، این حقیقت را نمی‌توان نادیده گرفت که در طول دو دهه گذشته، زنان افغانستان در راستای ترقی و پیشرفت گام‌های بلندی برداشتند و از اسارت عقب‌ماندگی طالبان رهایی یافتند. زنان افغانستان با حفظ حجاب و اعتماد به نفس با چالش‌های بسیاری دست‌وپنجه نرم می‌کردند و تصویری شایسته و خوب از یک زن مسلمان را به نمایش گذاشتند.

با این حال، جامعه افغانستان بار دیگر در ورطه افراط‌گرایی سقوط کرد و یکشنبه گذشته، گروه طالبان دستور داد که مجریان زن در همه شبکه‌های تلویزیونی باید از این پس صورت خود را هم بپوشانند. در نتیجه، مجریان زن در همه تلویزیون‌ها از جمله تلویزیون طلوع، تلویزیون ۱، تلویزیون آریانا و تلویزیون شمشاد با چهره‌هایی که تنها چشم و پیشانی در آن‌ها نمایان بود، ظاهر شدند.

سونیا نیازی، مجری طلوع نیوز، به خبرگزاری فرانسه گفت: «مجریان زن نخست در برابر محدودیت‌های غیرقابل‌پذیرش طالبان مقاومت کردند؛ اما با این کار، شبکه‌های تلویزیونی تحت فشارهای زیادی قرار گرفتند؛ به‌ویژه اینکه گروه طالبان تهدید کرد هر مجری که بدون پوشش صورت بر تلویزیون ظاهر شود، باید به دنبال یافتن شغل دیگری باشد.»

در همین حال، یک مقام دولت طالبان مدعی شد که طالبان قصد ندارد مجریان زن در رسانه‌های مختلف را به ترک شغل وادار کند و افزود که طالبان از اینکه رسانه‌ها (به قول او) مسئولیت خود را به‌درستی انجام داده‌اند، ابراز خوشحالی می‌کند. او افزود مردانی که همسران و دختران آن‌ها صورت خود را نپوشانند هم مجازات خواهند شد و شاید حتی از شغلشان در ادارات دولتی برکنار شوند.

اکنون بیایید این وضعیت فوق متحجرانه را که با هر دیدگاه و برداشت دیگری در جامعه مخالفت می‌کند، با پیشرفت‌ها و دستاوردهای چشمگیر حقوقی و اجتماعی زنان در کشورهای عرب به‌ویژه در کشورهای شبه‌جزیره عربستان که خاستگاه اسلام است، سنجش و مقایسه کنیم. باید یادآوری کنیم که در چارچوب همین موفقیت‌ها، به‌تازگی گروهی از دانش‌آموزان دختر در عربستان سعودی موفق شدند جوایز بین‌المللی منحصربه‌فردی در مسابقات علمی کسب کنند که برای همه مایه افتخار است.

البته از دست رفتن دستاوردهای بزرگ و چندین ساله زنان افغانستان به دست طالبان نابخرد آن هم در یک چشم به هم زدن، درس بزرگی برای زنان افغان است؛ اینکه ظهور مجدد پدیده افراط‌گرایی هرچند بعید به نظر رسد، برای جلوگیری از بازگشت افراط‌گرایی، ظهور افراد تندرو و کسانی‌ که از نام دین سوءاستفاده می‌کنند، هیچ تضمینی وجود ندارد. بنابراین، زنان افغانستان باید متوجه این وضعیت دشوار باشند و در راستای حفظ دستاوردها و حقوق مسلم خود از هیچ گزینه و تلاشی دست برندارند.

برگرفته از روزنامه الشرق الاوسط